Bij verschillende Waregemnaars zijn extreem hoge PFAS-bloedwaarden gemeten.

Artikel Het Nieuwslad 6 sept.:

Voor aanvang van de gemeenteraad begin september verzamelden enkele misnoegde buren samen met klimaatbeweging Climaxi voor het Waregemse stadhuis. Ze vragen dat het stadsbestuur actie onderneemt rond vastgestelde PFAS-verontreiniging. Groen kaartte de problematiek aan tijdens de gemeenteraad. Het schepencollege wil wachten op resultaten van OVAM en het Agentschap Zorg en Gezondheid.

Afgelopen zomer organiseerde Climaxi bloedonderzoeken in Oostende, Kortemark, Ronse, Stabroek en Kruisem, net voorbij de grens met Waregem. De bloedafnames vonden telkens plaats in buurten waar PFAS-verontreiniging werd vastgesteld. Inwoners konden op die manier hun bloedwaarden ontdekken.

In Waregem is er veel te doen rond de voormalige stortplaats in de Meirestraat, op de grens met Kruisem en Zulte. Ook op andere plaatsen in de stad werd al PFAS-vervuiling ontdekt. “Dat bloedonderzoek toont toch wel extreme waarden aan”, vertelt Filip De Bodt van Climaxi. “De gezondheidsnorm is 7 microgram PFAS per liter bloed. Bij de 43 geteste mensen die rond de voormalige stortplaats in de Meirestraat wonen, ontdekken we waarden die tien keer hoger liggen. We hebben zelfs uitschieters tot 800 microgram per liter, dat is meer dan honderd keer de gezondheidsnorm.”

PFAS zijn chemische stoffen die mensen via voeding en grondwater kunnen opnemen en die bij langdurige blootstelling schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid doordat ze zich opstapelen in het lichaam en slechts heel traag afbreken. “Bij hoge waarden is PFAS kankerverwekkend, op lager niveau zien we effecten op de schildklier, zwangerschap, lever en het immuunsysteem, een verhoogde cholesterol en ontstekingen in de dikke darm”, duidt toxicoloog Jacob de Boer, professor aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Climaxi wil dat het Waregemse stadsbestuur een uitgebreider bloedonderzoek financiert of bij het Agentschap Zorg en Gezondheid aandringt om dat mee mogelijk te helpen maken. “We willen ook dat het schepencollege inzet op meer communicatie in de huidige no regret-zones, want heel wat inwoners zijn niet op de hoogte van de problematiek. Als derde punt hopen we dat het stadsbestuur juridische stappen onderneemt om sanering af te dwingen.” 

Oppositiepartij Groen kaartte de problematiek aan in de gemeenteraad. “Deze situatie rond de stortplaats is zeer ernstig”, zegt voorzitter Simon Wemel. “Bovendien is er recent opnieuw een PFAS-verontreiniging vastgesteld op de Sofitex-site in de Fabrieksstraat. Die locatie werd op de stedelijke website toegevoegd met de bijhorende no regret-maatregelen, maar wie leest dat?” Groen schaart zich achter Climaxi en de vragen van de klimaatbeweging.

“Wij begrijpen en erkennen de problematiek”, reageert schepen van Natuur en Klimaat Maria Polfliet (CD&V). “Als stad zijn we bezorgd, maar we willen er sereen mee omgaan om geen paniek te zaaien. Bij meldingen van PFAS hebben we steeds een no regret-zone ingevoerd.”

Wemel (Groen) vindt dat het stadsbestuur toch meer kan doen rond dit thema. “Ik begrijp dat we geen paniek moeten veroorzaken, maar burgers hebben ook recht op transparantie. Het beloofde rapport van OVAM (de Vlaamse Afvalstoffenmaatschij, red.) is er nog steeds niet, daar kan je als stad toch je verantwoordelijkheid opnemen en wat harder op aandringen. Het lijkt mij struisvogelpolitiek, de kop in het zand steken en hopen dat anderen het zullen oplossen. Wij verwachten actie.”

Schepen van Omgeving Kristof Chanterie (CD&V) mengde zich in de discussie. “De bloedonderzoeken van Climaxi zijn er, maar als lokaal bestuur moeten wij wachten op en luisteren naar officiële instanties zoals OVAM en het Agentschap Zorg en Gezondheid. We kunnen op dit moment niet meer doen dan de bodemonderzoeken af te wachten.”

De volledige vraag die Simon stelde op de gemeenteraad van 5 september 2023:

Klimaatbeweging Climaxi en lokale actiecomités hebben eind juni een bloedonderzoek georganiseerd voor bezorgde buurtbewoners uit de omgeving van het voormalige stort aan de Meirestraat. 43 personen namen hieraan deel, 10 uit Kruisem, 7 uit Zulte en 26 uit Waregem.

Van de Waregemnaars zat slechts één iemand onder de toegestane norm van 6,9 microgram per liter. Dat was ik, niet woonachtig in een risicozone, maar uit nieuwsgierigheid heb ik me ook laten testen. De 25 inwoners die wél in een risicozone wonen, zitten dus stuk voor stuk boven de toegestane norm, met een gemiddelde waarde van  66 microgram per liter. Dat is de toegestane norm maal 10. Er zijn uitschieters met waardes tegen de 400 microgram en zelfs meer dan 800 microgram per liter. De verhoogde waardes komen bovendien overeen met het afstroomgebied van het grondwater rondom de stortplaats. M.a.w. hoe dichter men bij de stortplaats woont, hoe hoger de gemeten waardes. Deze situatie is zéér ernstig. Te meer omdat we allemaal weten dat de verontreiniging daar ook andere stoffen dan enkel PFAS betreft.

Daarnaast lezen in het verslag van het schepencollege van 19 juli dat er opnieuw officieel PFAS-verontreiniging is vastgesteld op de site Sofitex. Als reactie hebben jullie deze site en bijhorende no-regretmaatregelen op de website toegevoegd, maar je kan je de vraag stellen: wie leest dat?

Onze vragen

• Hebben jullie al concrete cijfers ontvangen uit het verkennend bodemonderzoek van de site Sofitex? Welke opvolging voorzien jullie daar verder?
• Hebben jullie het rapport van het uitgebreid bodemonderzoek rond de site Meirestraat ontvangen, dat OVAM ons in augustus beloofde te bezorgen? Welke opvolging is hierrond gepland, ook n.a.v. de resultaten van het bloedonderzoek?