De positie van Waregem tussen 2 van de hipste steden van Vlaanderen maakt het uitdagend het jonge, creatieve volkje hier te houden.

Peter Vermeersch, Lennert Coorevits, Wannes Destoop, Fien Sabbe, Walter Baele, Ann Demeulemeester, Piet Vanthemsche,… de lijst met straffe Waregemnaren is lang. Het basismateriaal dat in onze stad gemaakt wordt, is duidelijk van goede kwaliteit. Maar ondanks de goede bereikbaarheid is geen van deze stadsgenoten blijven hangen in de straten waar ze opgroeiden.  Hoewel hun jeugd in Waregem hen mee vorm gaf, verkozen ze om hun activiteiten van op andere plekken in Vlaanderen uit te bouwen. Doen we iets verkeerd?

Al weken loop ik wat ongemakkelijk nu een nieuwe fase van het vaderschap is ingetreden. Onze oudste zoon verlaat ons Waregemse pand (nee, niet dat vernieuwde ding in het centrum) om in Gent te gaan studeren. Omdat Waregem goed bedeeld is qua openbaar vervoersmogelijkheden, probeerden we hem alsnog te overtuigen te pendelen van en naar de universiteitsstad, maar daarop kregen we te horen: “ik wil niet op kot omdat dat praktischer zou zijn, ik wil op kot omdat ik hier weg wil”. Of de plaatsaanduiding “hier” naar zijn ouderlijke thuis, dan wel naar de stad waarin hij opgroeide verwees, heb ik niet durven vragen. Zijn we niet meer wel genoeg?

Het lijkt in elk geval zinvol om als stad na te denken waarom zoveel “young potentials” hier weg trekken. De positie van Waregem tussen 2 van de hipste steden van Vlaanderen, maakt het zeker uitdagend het jonge, creatieve volkje hier te houden.  Zeker omdat zij die gaan studeren sowieso tijdelijk gaan proeven van die andere oorden, die omwille van hun getal in een andere klasse kunnen spelen. Maar misschien kunnen we meer doen dan wat er nu gebeurt?

Onderzoek uit Noord-Brabant in Nederland toont aan dat jongeren hun geboortestreek ondermeer verlaten omwille van gebrekkige voorzieningen (warenhuizen, cultuur, sport,…), moeilijke bereikbaarheid en gebrek aan werkgelegenheid. Dit zijn allemaal zaken die niet opgaan voor Waregem.  Er is werk in overvloed, zowat elke supermarkt is hier vertegenwoordigd en ons fijne cultuurcentrum kreeg er zonet nog een Schakelbox bij. Allemaal zaken waarvoor het Waregemse stadsbestuur zich terecht graag op de borst klopt.  De leegloop ligt dus niet aan ons?

Hetzelfde onderzoek vroeg ook naar de redenen waarom mensen wel zouden blijven. Dan worden de rust, een groene omgeving, het ons-kent-ons gevoel, betaalbare woningen, een gezellig centrum… aangehaald. Laat dat nu zaken zijn waarin onze stad de voorbije legislaturen toch wat van haar pluimen heeft verloren. Daar waar Gent en Kortrijk duidelijke keuzes maakten richting leefbaarheid, bleef Waregem aarzelend achterop. De keuze om een sluipweg dwars door het centrum open te laten zorgt ervoor dat onze stad, ondanks de ingevoerde fietsstraten, vooral een autostad blijft. De rijdende en geparkeerde blikken dozen staan veiligheid, gezond leefmilieu én gezelligheid in de weg.  De keuze om het centrum vol te laten lopen met interimkantoren en supermarkten, verdringt de detailhandel en de goesting om er te komen winkelen. De ondoordachte wildgroei aan appartementen levert geen betaalbare gezinswoningen op, maar zorgt naast een betonnen kilte ook voor een overaanbod van huurappartementen met veel verloop en toevallige passanten die weinig baat hebben aan het uitbouwen van een duurzame band met de buurt.

Ik hoor het onze burgervader en zijn schepenen ter verdediging al opwerpen. Gent en Kortrijk kan je niet vergelijken met Waregem. We zijn kleiner, hier woont een ander publiek,... Vergelijken doen ze graag met het betonnen hart van West-Vlaanderen waar de auto’s ook nog tot tegen de kerk mogen rijden. Of die andere dooddoener: in Waregem doen we aan runshoppen ipv funshoppen. Maar, beste bestuur, ik vind al jaren geen kleren- en schoenwinkels meer in de Waregemse winkelstraten die mijn basisnood (laat staan die van mijn kinderen, of van de creatievelingen die we hopen hier te houden) concurrentieel kunnen lenigen. Dus er wordt steed minder  “gerund” en voor de fun ga ik inderdaad liever elders autovrij winkelen.

En wat de mensen in Waregem betreft, ze zijn minder behoudsgezind dan jullie ze inschatten. Het feit dat nieuwe trends nu eenmaal sneller ontstaan in universiteitssteden, zorgt er enkel voor dat maatschappelijke verandering hier een beetje naijlt. Een voorbeeld: tot 2008 woonden wij in Gent, waar bakfietsen en autodelen toen massaal opkwamen. In Waregem aangekomen was van die evolutie in onze nieuwe stad nog niets te merken. Op onze eerste kaas- en wijnavond in de basisschool bleken we zelfs de enige bezoekers die met de fiets waren gekomen.  Maar vandaag is het fietskot te klein voor de longtail bikes, bakfietsen, aanhangkarren,… omdat jonge ouders het een evidentie vinden.

Dus nee, we zijn hier niet anders, laat ons starten met de inhaalbeweging en voor een stuk afkijken wat er vandaag leeft in de bruisende steden rondom ons. Daar krijgen jonge mensen plaats om te experimenteren, er worden repetitie- en toonruimtes ter beschikking gesteld, er worden makerspaces geopend en jonge ondernemers mogen, onder de beschermende vleugels van het stadsbestuur dingen uitproberen.  Ik zie mogelijkheden: als enig stadsbestuur in Vlaanderen beschikken jullie over winkelruimte in het centrum waarvan de invulling zelf kan bepaald worden. Laat hier starters 3 jaar goedkoop huren om te zien of het op de privémarkt zou lukken om barista te spelen, eigen creaties te verkopen, streetfood, vinyl, streekproducten aan de man te brengen.  En laat Albert Heijn maar zelf zijn hangar bouwen aan de rand van de stad.

Misschien, heel misschien komt mijn oudste zoon dan terug, en kan ik met hem gaan funshoppen en nog later vanuit de Meersen zien hoe hij meebouwt aan het Waregem van de toekomst.

Tekst: Jan Cappelle